Achtergrondinfo
Hout
Hout: een duurzame grondstof
Hout is als grondstof een zeer milieuvriendelijke keus. Het is hernieuwbaar, milieuvriendelijk en vrijwel CO2-neutraal. Bomen kunnen binnen 20 tot 120 jaar een prachtige grondstof leveren, in tegenstelling tot aardolie en ertsen die juist veel langzamer worden gevormd. Er is geen ander algemeen bouwmateriaal dat met zo weinig energie wordt geproduceerd als hout. Als de bossen waaruit het hout wordt geoogst op een duurzame manier worden beheerd, kunnen deze bossen voorzien in een onuitputtelijke grondstofbron. Daarnaast kan hout nadat het in langdurige constructies is toegepast, nog worden hergebruikt in andere producten en tot slot als grondstof voor groene energie worden ingezet.
Ondanks dat hout als grondstof duurzaam is, moeten de bossen waaruit het hout afkomstig is ook duurzaam beheerd worden. Bij duurzaam bosbeheer wordt het hout op een duurzame manier geoogst, zodat alle bosfuncties behouden blijven. Dit houdt in dat het gebruik van bosproducten (zoals hout) geen gevaar oplevert voor de instandhouding van het bos. Ook het verzekeren van veilige arbeidsomstandigheden van bosarbeiders en het beschermen van de rechten van de bosbewoners zijn een belangrijk onderdeel van duurzaam bosbeheer.
Met certificeren van duurzaam bosbeheer en de handelsketen wordt beoogd kopers van hout- en papierproducten de garantie te geven dat zij een product aanschaffen dat afkomstig is uit een duurzaam beheerd bos, waarbij rekening is gehouden met de sociale, ecologische en economische aspecten. Door het kopen van deze gecertificeerde en dus aantoonbaar duurzaam geproduceerde houten producten, draagt u direct bij aan het behoud en duurzaam beheer van bossen wereldwijd. Immers, zonder vraag geen aanbod.
Certificering van duurzaam bosbeheer en de handelsketen
Boscertificering is het aantonen dat een bos op een duurzame manier wordt beheerd. Een onafhankelijke partij (certificeerder) controleert hierbij aan de hand van vooraf opgestelde eisen en criteria of aan de voorwaarden van het betreffende certificeringsysteem wordt voldaan. Er zijn verschillende certificeringssytemen in omloop, zoals FSC, PEFC, CSA en SFI.
Om te kunnen garanderen dat het hout(en product) met een keurmerk ook daadwerkelijk afkomstig is uit duurzaam beheerde bossen, wordt de hele keten die het hout van bos tot eindproduct doorloopt, gecontroleerd. Dit wordt de ‘Chain of Custody’ (CoC) genoemd. Elk bedrijf (schakel) in de keten wordt, net als het bos, door een onafhankelijke instantie gecontroleerd. Indien uit deze controle blijkt dat het bedrijf voldoet aan de vooraf gestelde regels, ontvangt het bedrijf een CoC certificaat met een uniek CoC-nummer. Dit nummer op de factuur vormt het bewijs dat het hout dat gekocht wordt ook daadwerkelijk uit duurzaam beheerde bossen komt. Het is dus van groot belang dat alle schakels in de keten gecertificeerd zijn en de keten daarmee gesloten is. Dit gaat van houthandelaar, houtzagerij en timmerfabrikant tot aannemer, bouwbedrijf en winkelketen.
Het CoC nummer op de factuur van het gecertificeerde hout moet het nummer zijn van het bedrijf waar het hout (en product) van gekocht wordt. De CoC nummers zijn te verifiëren op de websites van de verschillende certificeringssystemen. Indien één van de bedrijven in de schakel niet gecertificeerd is, mag er niet meer worden gesproken van gecertificeerd hout. Hout waarvan wordt aangegeven dat het uit gecertificeerde bossen komt, maar dat zonder certificaat wordt geleverd, wordt niet gezien als aantoonbaar duurzaam. De keten is namelijk niet gesloten en dus is niet te achterhalen of dit daadwerkelijk het stuk hout is dat uit het duurzaam beheerde bos komt.
Papier
Papier van duurzaam geproduceerd hout
Iedere dag gaan er bijna ongemerkt stapels papier en karton door onze handen. In Nederland gebruiken we per jaar ongeveer 200 kilo papier en karton per persoon. Voor de productie van al dat papier en karton worden zowel nieuwe als gerecyclede vezels gebruikt. Hout is de belangrijkste grondstof voor nieuwe vezels en is daarmee één van de belangrijke grondstoffen voor de papier- en kartonsector. Producenten en consumenten van papier en karton (producten) kunnen daarmee een belangrijke rol vervullen in bosbehoud en duurzaam bosbeheer wereldwijd. Voor het voortbestaan van de bossen is het immers van groot belang dat de houtvezels afkomstig zijn uit duurzaam beheerde bossen.
Inkopen duurzaam papier
Bij het inkopen van papier en papierproducten zijn naast de herkomst van de houtvezel ook andere milieufactoren van belang. Die worden gevat in verschillende milieukeurmerken.
In de aanbestedingseisen / offerteaanvraag moet duidelijk vermeld staan dat het geleverde papier een certificaat voor duurzaam bosbeheer moet hebben. Er zijn op de Nederlandse markt twee certificeringssystemen voor duurzaam bosbeheer actief: FSC en PEFC. Zowel FSC als PEFC hebben een ´recycled label´, voor papier grotendeels gemaakt van ´post-consumer´ gerecycled materiaal. Beide systemen voor duurzaam bosbeheer worden binnen het Nederlands inkoopbeleid geaccepteerd als bewijs dat het gebruikte hout aantoonbaar duurzaam geproduceerd is. Om te zorgen dat er papier met een certificaat voor duurzaam bosbeheer geleverd wordt kan gebruik worden gemaakt van bepalingen in offertes.
Als een bedrijf dat eigenaar wordt van papierproducten met een certificaat voor duurzaam bosbeheer deze na bewerking (zoals drukken) ook weer wil verkopen met een certificaat voor duurzaam bosbeheer, dan moet dat bedrijf een ´Chain-of-Custody´ (CoC) certificaat hebben. Dit betekent dat drukwerk met de claim dat de gebruikte houtvezels in het papier afkomstig zijn uit een duurzaam beheerd (FSC- of PEFC-gecertificeerd) bos, alleen verkregen kunnen worden bij een bedrijf met een FSC- of PEFC CoC-certificaat. Een overzicht van CoC-gecertificeerde drukkers is te vinden op de website van FSC of PEFC.
Milieukeurmerken voor papier
Bij het inkopen van duurzaam geproduceerd papier is niet alleen de herkomst van het vezelmateriaal van belang, er wordt ook gekeken naar het gebruik van ongewenste stoffen, emissies naar water en lucht, energiegebruik en CO2-uitstoot. Er zijn in Europa enkele milieukeurmerken voor kantoorpapier (kopieer- en printpapier) die deze zaken afwegen. De drie bekendste zijn het EU Ecolabel, Nordic Swan en het Blaue Engel keurmerk. Het Blaue Engel keurmerk richt zich alleen op 100% gerecyclede papier, de andere twee keurmerken richten zich zowel op de inzet van gerecyclede vezels als nieuwe vezels. Deze keurmerken op papier of drukwerk garanderen echter niet automatisch dat het papier ook gemaakt is van houtvezels uit gecertificeerde bossen. Daarom is het stellen van eisen aan de herkomst van de vezels van belang. Meer informatie over verschillende keurmerken die worden gebruikt voor papier en verpakkingen vindt u op de website http://www.papierenkarton.nl/keurmerken/.
Om het duurzaam inkoopbeleid voor papier handen en voeten te geven heeft de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) voor verschillende productgroepen criteriadocumenten ontwikkeld, deze zijn gebaseerd op de duurzaamheidseisen van het EU Ecolabel. In het algemeen kan gesteld worden dat producten met het Nordic Swan-keurmerk ook voldoen aan het EU Ecolabel en daarmee aan de eisen in de criteriadocumenten. Producten met het Blaue Engel-keurmerk voldoen niet automatisch aan de geformuleerde criteria door RVO. De criteriadocumenten voor papier zijn hier te vinden.